تاثیر نابرابری درآمد بر استطاعت مالی خرید مسکن خانوارهای کم درآمد مناطق کلان شهری ایران

مهدی عسگری و علی اکبر قلی زاده 

مجله سیاستگذاری اقتصادی، سال دوازدهم شماره 23 بهار و تابستان 1398 

چکیده

مسکن از مهم ترین و گران قیمت ترین دارایی های دوران زیست انسان بوده وکالایی است پرهزینه که خرید آن مستلزم برنامه ریزی بلندمدت می باشد. یکی از موضوعات بخش مسکن، استطاعت مالی خانوارها به ویژه خانوارهای کم درآمد شهری جهت تامین مسکن مناسب است. در این مقاله، با ترکیب داده های مقطعی هزینه-درآمد خانوار تولید شده توسط مرکز آمار ایران و با ساخت داده های شبه پانل، و نیز با داده سازی به روش کوهورت و تکرار مقاطع، رفتار خانوارها به مدت 25 سال مورد بررسی قرار می گیرد. مطالعه حاضر برای دوره زمانی 1370 تا 1394 و شامل هفت کلان شهر تهران، کرج، مشهد، اصفهان، تبریز، شیراز و اهواز می باشد که تنها مناطق شهری را در بر می گیرد. افراد هدف مورد مطالعه در این طرح، شاغلینی هستند که در فاصله سال های 1310 تا 1369 متولد شده اند. از آن جا که ثروتمندان بیش از تقاضای مصرفی خود سرمایه گذاری سوداگرانه در مسکن انجام می دهند، این رفتار عملکرد بازار مسکن و تقاضای موثر مسکن کم درآمدها و میان درآمدها را از طریق تشدید نابرابری درآمد تحت تاثیر قرار می دهد. نتایج نشان می دهد افزایش نابرابری درآمد سرانه خانوارها در کلان شهرها اثر منفی و معناداری بر درآمد باقیمانده یا پسماند (مخارج غیر مسکن خانوارها) و بر فضای سرانه دارد. به عبارتی، با افزایش نابرابری درآمد، درآمد پسماند و مساحت سرانه تحت تصرف خانوارها کاهش می یابد. نتایج همچنین نشان می دهد درآمد دایمی اثر مثبت و معنادار بر استطاعت خرید مسکن دارد و افزایش آن باعث افزایش درآمد پسماند و همین طور افزایش مساحت سرانه تحت تصرف خانوار می شود.