چکیده
بسیاری از اقتصاددانان کارایی بخش عمومی در رشد و توسعه اقتصادی را به همراه توسعه بی‌سابقه بخش عمومی در قرن بیستم، مورد بررسی قرار داده‌اند و مسلماً یکی از ابعاد مهم این مطالعات، تعیین اندازه بهینه دولت بوده است که از دیرباز مبانی علمی و رویکردها و روش‌های عملی آن منشاء مجادلات محافل علمی اقتصاددانان بخش عمومی است. اگر چه در برخی مطالعات، رشد سریع اقتصادی برخی از کشورها- از جمله کشورهای جنوب شرقی آسیا- را به کوچک بودن اندازه دولت نسبت می‌دهند، مطالعات تجربی این فرضیه را تأیید نمی‌کند و اصولاً مطالعات مقطعی که پایه این نتایج را تشکیل می‌دهد دارای مبانی علمی و کاربردی قوی نیست. بسیاری از اقتصاددانان اعتقاد دارند هدایت اندیشمندانه دولت به همراه حمایت‌های سازمان یافته از بخش عمومی موتور محرکه رشد اقتصادی، به ویژه در کشورهای یاد شده است. تجربه‌های کشورهای موفق از جمله کشورهای جنوب شرقی آسیا نشان می‌دهد رشد شتابان اقتصادی عمدتاً محصول دولت کارآمد و بخش خصوصی کارآفرین و پرتلاش بوده است. برو اعتقاد دارد افزایش هزینه‌های دولت در ابتدا موجب تقویت رشد اقتصادی می‌شود و بعد از نقطه خاصی کاهش رشد اقتصادی را به دنبال خواهد داشت. از این رو اندازه بهینه دولت متغیری نسبی است که از پارامترهای اقتصادی، کارایی نظام اداری و سازمانی تأثیر می‌پذیرد. در این مقاله از معیار اقتصادی برای اندازه بهینه دولت استفاده شده است که همان بهره‌وری مخارج دولت است و در قالب نظریه تولید و مدل اقتصادسنجی قابل برآورد عملی خواهد بود. سازماندهی مقاله به شرح ذیل است. بخش اول به مقدمه می‌پردازد. بخش دوم، رشد اقتصادی و منابع آن مورد بررسی قرار می‌گیرد که در آن نوسانات ادواری تولید ناخالص داخلی و عوامل مؤثر بر آن معرفی می‌شود، و برخی از نظریه‌های مهم درخصوص رابطه اندازه دولت با میزان بهره‌وری و رشد اقتصادی در کشورهای جهان مورد بررسی قرار می‌گیرد. بخش سوم، به اختصار ادبیات موضوع و تجارب کشورها مرور می‌شود. بخش چهارم، به روش‌شناسی، مدل مورد استفاده و ابعاد کاربردی آن اختصاص یافته است. در بخش پنجم نتایج تخمین توضیح داده می‌شود و خلاصه، نتیجه‌گیری و توصیه‌های سیاستی نیز در بخش پایانی مرور می‌شود.